Bu doküman, diğer bisiklet güvenliği rehberlerinden farklıdır: "kaskınızı takın" ve "kurallara uyun" dan biraz daha fazlasını söyler. Şunu bir an göz önüne getirin: kask takıyor olmak, sizi araçlardan koruma konusunda hiçbir şekilde önlem olamaz. Elbette ki, eğer aracın size çarpması durumunda kask büyük ihtimalle sizi koruyacaktır, fakat öncelikli hedefiniz araçların size çarpmasından kaçınmak olmalıdır. Çok sayıda bisikletçi, kask takmış olmalarına rağmen, araçların çarpması sonucunda hayatını yitiriyor. İronik bir şekilde, bu kişiler kask takmadan sürüyor olsalardı fakat aşağıda listelenen yönergelere uysalardı, belki de şu an hayatta olacaklardı. Kask takmak konusunda tereddüte düşmeyin, tedbirli olmakta her zaman fayda vardır. Yine de öncelikli olarak çarpılmamaya önem vermelisiniz. Gerçek bisiklet güvenliği için bu gereklidir.
Kurallara da uygun şekilde, pek çok insan, bir kavşakta kırmızı ışıkta geçmenin aptalca olduğunun farkındadır (Ç.N. - Gerçekten öyle mi? Ülkemizde durum hiç de öyle değil), bu yüzden "kurallara uyun" tavsiyesi o kadar da yardımcı olamaz, çünkü bu çok açıktır. Burada bulacağınız çeşitli senaryolarda durum her zaman o kadar "açık" olmayacak.
"Kurallara uyun" tavsiyesindeki bir başka problem de, insanların dikkate alması gereken tek şeyin bu olduğu yanılgısına yol açmasıdır. Oysa ki kurallara uymak sizi uzun vadede güvende kılmaz. İşte bir örnek: Kurallar, mümkün olduğunca sağdan gitmenizi söyler. Ancak sağa çok yakın sürerseniz, sağa parketmiş arabalardan birisi kapısını aniden tam önünüzde açabilir; sağdan trafiğe çıkan ya da park etmeye çalışan araçlar için daha az "görülebilir" olursunuz; arkanızdan gelen araçlar size çok yakın geçebilir çünkü onları yollarını değiştirmeye zorlayamayacak kadar sağdasınızdır... Tüm bu olası durumlarda kurallara uygun davranıyor olduğunuz halde yine de kazaya uğrayabilirsiniz.
Açık şekilde, karşıdan trafik akışı yoksa kırmızı ışıkta geçmek tehlikeli olmak zorunda değildir, tabii ki bunu yapmanızı tavsiye etmeyiz, ancak tavsiye etmememizin sebebi bunun güvenli olmaması değil, kurallara aykırı olmasıdır. Aradaki farkı kaçırmayın. Kurallara tam anlamıyla uyun, fakat bunu neden yaptığınızı bilin. Bu doküman, kurallara değil, araçlar tarafından çarpılmamanın yollarına odaklanıyor. Şimdi bunu nasıl yapacağımızı görelim:
Araçlara çarpılmamanın on yolu
Çarpışma Tip I - Sağ Kavşak
Araç çarpmalarının (ya da çarpmaya ramak kalmalarının) en çok yaşandığı durumlardan biridir. Burada iki tür çarpışma söz konusudur: Ya aracın önündesinizdir, araç size çarpar, ya da araç sizin önünüze geçer ve siz ona çarparsınız.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Bir kafa lambası edinin. Eğer gece sürüyorsanız, kesinlikle bir ön kafa lambası kullanmalısınız. Bu yasal olarak da zorunludur. Hatta gündüz sürüyor olsanız bile, yanıp sönme modundaki parlak beyaz bir ışık sizi sürücüler açısından daha görülebilir yapacaktır. Eski tip lambalara göre yaklaşık on kat daha uzun pil ömrüne sahip LED li lambaları bunun için kullanabilirsiniz. Kaska ya da kafaya monte edilebilen lambalar en iyisidir, çünkü sürücünün ışığınızı görmesini kesin olarak sağlamak için doğrudan ona bakabilirsiniz.
2. Korna. Yüksek sesli bir korna edinin ve ne zaman size sağdan ya da karşıdan yaklaşan (ya da bekleyen) bir araç görürseniz onu KULLANIN. Eğer kornanız yoksa, yüksek sesle "HEY!" diye bağırın. Korna çalmayı ya da bağırmayı acemice bir iş gibi görebilirsiniz, ancak bu bir araç tarafından çarpılmaktan iyidir. Antrparantez, İngiltere'de bisikletlere korna takılması mecburidir.
3. Yavaşlayın. Eğer sürücü ile göz teması kuramadıysanız (özellikle geceleri), gerektiğinde tamamen durabileceğiniz ölçüde yavaşlayın. Şüphesiz bu temponuzu bozan ve sürüş zevkinizi azaltan bir durumdur, ancak yine bir araç tarafından çarpılmaktan iyidir.Bunu yapmak pek çok kez hayatımı kurtardı.
4. Daha soldan sürün. Resimdeki "A" ve "B" olarak işaretlenmiş çizgilere dikkat edin. Siz muhtemelen "A" çizgisinde sürüyorsunuz, kaldırıma çok yakın olarak, çünkü arkadan gelen araçlara çarpılmamak gibi bir endişeniz de var. Ancak sağdan yaklaşan araca dikkat edin: Sürücü trafiği kontrol ederken, bisikletin sürüş çizgisine, yani "A" ya bakmaz, diğer araçlara dikkat etmek için yolun daha ortasına doğru bakar (yani B çizgisine doğru). Eğer "B" çizgisinden sürecek olursanız, sürücünün size dikkat etme ihtimali artacaktır. B çizgisini kullanmanın bazı avantajları vardır: Eğer sürücü sizi görmez ve yola girerse, (Ç.N. Türkiye'de sizi GÖRDÜĞÜ halde yola girerse) daha da sola kaçmanız, ya da hızınızı yeterince artırıp aracın önünden geçip gitmeniz, ya da ona gerekli fren mesafesini bırakıp fren yapmasını sağlamanız gibi. Kısaca, B çizgisini kullanmak size bazı seçenekler sunar. Eğer en sağda kalırsanız ve araç yola girerse, tek seçeneğiniz aracın sürücü tarafındaki kapıya çarpmak olabilir. Burada anlatılan yöntemi kullanmak tam üç kez önüme bu şekilde araç çıktığı halde yaralanmamı önledi ve her üç durumda da eğer solda olmamış olsaydım aracın sürücü tarafındaki kapıya çarpacaktım.
Çarpışma Tip II - Kapı Sürprizi
Sağa parketmiş bir aracın kapısı aniden önünüzde açılır ve zamanında duramazsanız ona çarparsınız. Eğer şanslıysanız, siz kapıya çarpmadan önce aracın sürücüsü dışarı çıkar, böylece en azından çarpışma anında onu ezmenin mutluluğunu yaşarsınız, ve sert kapı yerine yumuşak bir dokuya çarpmış olursunuz. Bir avukat, kapı açılması sonucu ölen bisikletçilerin listesini tutuyor.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
Soldan sürün. Beklenmedik bir şekilde aniden açılan kapılara çarpmamak için park etmiş araçlarla arada yeterince mesafe bırakacak kadar soldan sürün. Aniden açılan bir kapıya çarpma olasılığı, arkadan gelen ve sizi açıkça görebilecek bir araç tarafından çarpılma olasılığından fazladır.
Çarpışma Tip III - Ölümün Kırmızı Işığı
Kırmızıda bekleyen bir aracın sağında durursunuz. Yeşil yanar, ileri doğru hareketlenirsiniz, araç aniden sağa döner: tam da sizin üzerinize doğru. Küçük araçlar da bunu sıklıkla yapar, ancak bu senaryo, özellikle büyük araçlar sözkonusu olduğunda ölümcüldür. Bir "Austin Bisikletçisi"1 1994 yılında bu şekilde öldürüldü, araç aniden sağa döndü ve bisikletçi aracın tekerlekleri altında ezildi.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
Kör noktada durmayın. Aracın sağında durmak yerine aşağıdaki resimde de gösterildiği gibi arkasında durmayı tercih edin. Bu sizi, trafikte her yönden daha görülebilir yapar. Arkanızdaki aracın sizi görmemesi imkansızdır, çünkü tam önünde duruyorsunuz.
Olası diğer seçenekler de: 1- ilk resimdeki A noktasında durmaktır, bu sayede ilk aracın sürücüsü sizi görebilir; 2- ilk resimdeki B noktasında durmaktır, bu sayede araç sağa dönerse üzerinize kırmamış olur, ayrıca ikinci aracın sürücüsü tarafından da görülebilir olursunuz. İlk aracın sağında durmak hatasını ikinci araçta da yapmamalısınız, o da sizin bulunduğunuz yere doğru dönebilir.
Eğer A noktasında durmayı tercih ederseniz, ışık yandığı anda mümkün olan en çabuk şekilde karşıya geçmelisiniz. Aracın ileri mi devam edeceği, ya da sağa mı döneceğini anlamak için araca bakmayın. Eğer A noktasındaysanız ve araç sağa dönmek istiyorsa, bu kez onun yolunu kesmiş olacaksınız. Unutmayın, A noktasını seçmiş olmanızın temel sebebi, en kısa sürede karşıya geçebilmektir. Işık yeşile döndüğünde bunu yapın, ve çabuk olun (tabii ki kırmızı ışıkta geçme ihtimali olan diğer yönden gelen araçları da kollayın).
Eğer B noktasını seçerseniz, ışık yeşile döndüğünde önünüzdeki aracı GEÇMEYİN. Arkasında kalın, çünkü her an sağa dönebilir. Sağa dönmese bile, her an aniden sağa yanaşıp durmak isteyebilir. Sinyal vermesini beklemeyin, vermezler. Aracın her an sağa dönebileceğini varsayın (Bir aracı ASLA sağından geçmeyin!). Ancak kavşağı geçene kadar arkadan gelen diğer aracın önünde kalmaya gayret edin, yoksa aynı tehlikeli durum bu kez diğer araç ile yaşanabilir.
Kırmızı ışıkta geçmenizi tavsiye etmiyoruz, ancak aklınızın bir köşesine not edin: karşı yönden araç gelmiyorsa, kurallara uygun bir şekilde bir aracın sağında durup yeşilin yanmasını beklemektense, kırmızı ışıkta geçmek sizin için daha güvenli olabilir. Buradaki anafikir kuralları istediğiniz gibi çiğneyebileceğiniz değildir, kurallara uyuyor olmanın zarar görmenizi engelleyemeyebileceğidir.
Bu arada, kırmızı ışıkta durmuş bekleyen araçların sağından ilerlerken çok dikkatli olun: Bir yolcu aniden kapısını açıp inmeye kalkabilir, ya da aracın biri aniden sağa yanaşıp parketmeye karar verebilir.
Çarpışma Tip IV - Sağ Çengel
Bir araç sizi geçer ve tam önünüzden, ya da tam üzerinize doğru sağa dönmeye çalışır. Bir bisikletli olduğunuz için o kadar da hızlı gidiyor olmayacağınızı düşünürler. Çarpışmayı önlemek için frenlere asılsanız bile, genellikle yanlış birşey yapıyor olduklarını düşünmezler. Bu tür çarpışmalardan kaçınmak çok zordur, çünkü son ana kadar aracı farkedemezsiniz, ve araç bir kez önünüze kırdığında, kaçabilecek hiçbir yeriniz yoktur.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Kaldırımdan sürmeyin. Kaldırımdan sürerken bir kavşağı geçmek istediğinizde araçlar sizi göremez, çünkü size dikkat etmezler. Keith Vick Aralık 2002 de bu şekilde öldürüldü.
2. Soldan sürün. Tüm bir şeridi kaplamanız, sürücülerin sizi geçerek sağa dönme manevrasını yapmalarını zorlaştırır. Tüm bir şeridi kaplama konusunda kendinizi kötü hissetmeyin: eğer motorlu araç sürücüleri, önünüzden sağa dönerek ya da size çok yakın geçerek hayatınıza kastetmeye tereddüt etmiyorsa, sizin de bir şeridi kaplamaya tereddüt etmeniz gerekmez. Eğer yol araçların sizi güvenle geçmesine izin verecek kadar geniş değilse bile yine de bir şeridi kaplamaktan kaçınmayın. Şerit pozisyonu bahsi aşağıda daha detaylı olarak incelenecektir.
3. Bir kavşağa gelmeden önce aynanızı kontrol edin. Eğer bir aynanız yoksa, edinin. Her kavşağa yaklaştığınızda, aynanıza dikkatlice bakın. Ayna kullanmak yerine başınızı çevirip arkaya bakmak, önünüzde olanları farketmenizi engeller, oysa bir kavşağa geldiğinizde, öncelikli olarak önünüzde olup bitenlerle ilgilenmelisiniz.
Çarpışma Tip V - Sağ Çengel - 2
Yavaş giden bir aracı (hatta diğer bir bisikletliyi) sağından geçmeye çalışırken araç aniden parketmek için ya da sapmak için sağa, üzerinize doğru döner.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Hiçbir aracı sağından geçmeyin. Bu türlü çarpışmadan kaçınmak çok kolaydır. Yapmanız gereken tek şey: asla herhangi bir aracı sağından geçmeyin. Eğer önünüzdeki araç sadece 15 km/sa hızla gidiyorsa, siz de yavaşlayın, arkasında kalın. Aniden daha hızlı gitmeye başlayabilir, eğer bunu yapmazsa, güvenli olduğundan emin olduktan sonra onu solundan geçin.
Bir bisikletliyi sollarken, onu geçmeden önce "solundan" diye bağırın. Böylece ansızın sola, üzerinize doğru kırmasını önlemiş olursunuz. Tabii ki, bir bisikletlinin ansızın sola kırma ihtimali, ansızın sağa kırma ihtimalinden azdır. Genellikle arkasına bakmadan ansızın sola kırmaz, bunu yaparsa arkadan gelen araçlara çarpılacağını bilir. Eğer onu soldan geçmenin güvenli olamayacağı kadar yolun solundan gidiyorsa, yani onu sağdan geçmek zorundaysanız, bu kez "sağından" diye bağırın.
Eğer birkaç araba kırmızı ışıkta duruyorsa, o zaman onları sağından geçebilirsiniz. Ancak çok dikkatli olun. Aniden birisi aracın kapısını açıp inebilir. Ayrıca ışık aniden yeşile döner ve trafik akmaya başlarsa, 3. tip çarpışma durumuyla karşı karşıya kalabilirsiniz: Ölümün kırmızı ışığı.
Şunu hep aklınızda tutun: Yavaş giden büyük bir aracı takip ederken onun her zaman arkasında kalın, kör noktalara girmeyin, özellikle aracın sağına. Bir aracı sağından geçiyor olmasanız bile, eğer aniden sağa dönmeye kalkarsa, ona çarpabilirsiniz. Önünüzdeki araçla emniyetle fren yapabileceğiniz bir takip mesafesi bırakın.
2. Sağa dönmeden önce arkanıza bakın. Böylece 1 numaralı çarpışmalardan kaçınma kuralını çiğneyen ve sizi sağınızdan geçmek isteyen bisikletlileri farkedebilirsiniz. Sağa dönmeden önce arkanıza bakın ve sizi sağınızdan geçmek isteyen bir bisikletli olmadığına emin olun. Bazı bisikletlilerin kaldırımdan gittiğini ve arkanızda kaldırımdan geliyor olabileceğini unutmayın. Sizin hatanızın olmaması, bir çarpışma durumunda çekeceğiniz acıyı hafifletmez.
Çarpışma Tip VI - Sol Kavşak
Karşıdan gelen bir araç tam önünüzde sola döner. Bu 1 numaralı çarpışmaya çok benzer. Dr. Lee Chilton, John Howell (Austin Cycling derneğinin eski başkanı) ve Janne Osborne'un da içinde bulunduğu Austin bisikletçileri, bu şekilde bir çarpışma yaşadılar.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Kaldırımdan sürmeyin. Kaldırımdan sürerken bir cadde geçişine geldiğinizde, sürücüler tarafından görülemezsiniz.
2. Bir kafa lambası edinin. Eğer gece sürüyorsanız, kesinlikle bir kafa lambanız olmalıdır. Bu aynı zamanda birçok ülkede kanuni bir zorunluluktur.
3. Parlak giysiler giyin, hatta gündüz bile. Bu saçma görünebilir, ancak bisiklet küçük bir araçtır ve gündüz bile görülmesi zordur. Sarı veya turuncu yansıtmalı giysiler önemli bir fark yaratır. Yansıtmalı diz bantları da yine çok etkili ve ucuz bir çözümdür.
4. Araçları sağdan geçmeyin. Yavaş giden araçları asla sağından geçmeyin. Bunu yapmak, kavşaklarda karşıdan gelen araçlar tarafından görülebilmenizi engeller. Ayrıca sağından geçtiğiniz aracın aniden sağa dönmesi durumunda da tip V deki tehlikeyi yaşarsınız.
5. Yavaşlayın. Eğer sürücü ile göz teması kuramadıysanız (özellikle geceleri), gerektiğinde tamamen durabileceğiniz ölçüde yavaşlayın. Bu sürüş zevkinizi azaltabilecek bir durumdur, ancak çarpışmaktan iyidir.
Çarpışma Tip VII - Arkadan Çarpmalar
Sağa parketmiş bir aracı geçmek için, ya da yoldaki bir engelden, bozukluktan kaçmak için masumca hafif sola kayarsınız, arkanıza bakmadan. Ve arkanızdan gelen araç size çarpar.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Asla, asla önce arkanızı kontrol etmeden sola kaymayın. Bazı motorlu araç sürücüleri, bisikletçilerin dibinden geçmeyi sever, böylece çok az sola kaymanız bile size çarpmalarına neden olabilir. Omuzunuzdan geriyi kontrol ederken düz bir çizgi üzerinde kalabilmenin pratiğini yapın. Pek çok yeni bisikletçi, arkasını kontrol ederken farkında olmadan sola kayar, ve bunun sonu felaket olabilir.
2. Park etmiş araçların arasına girip çıkmayın. Parketmiş araçların arasındaki boşluklara girip sonra park etmiş bir araca denk geldiğinizde tekrar yola çıkmak gibi manevraları asla yapmayın. Bu, arkadan çarpılma riskini beraberinde getirir. Bunun yerine düz, sabit bir çizgide sürün.
3. Ayna kullanın. Eğer bir aynanız yoksa, doğruca bisiklet dükkanına gidin ve bir tane satın alın. Gidona, kaska ya da gözlüğe monte edilebilen modellerden birini seçebilirsiniz, tercihinize kalmış. Sola kaymadan önce mutlaka arkanızı kontrol etmelisiniz, bir aynanız varsa bunu başınızı geriye çevirmek zorunda kalmadan daha güvenli bir şekilde yapabilirsiniz.
Çarpışma Tip VIII - Arkadan Çarpmalar - 2
Bir araç arkadan gelir ve size çarpar. Bu, pek çok bisikletçinin en çok korktuğu durumdur, fakat aslında en çok karşılaşılan çarpışma tiplerinden değildir (belki gece sürüşleri ya da şehirlerarası uzun yolculuklar hariç). Bununla birlikte, genellikle arkanıza bakmadığınız düşünülürse, kaçınılması en zor çarpışma tiplerinden biridir. Bu tür çarpışmalardan kaçınmanın en iyi yolu, geniş caddelerde, bisiklet yolunda ya da trafiğin yavaş aktığı yollarda sürmektir. Austin bisikletçileri Tom Churchill ve Andrew Turner, ve muhtemelen William Sigtryggsson bu şekilde öldürüldü. Tüm bu üç olay da gece meydana geldi, ve en az ikisinde bisikletçinin ışığı yoktu. Bu tip arkadan çarpmalar gündüz seyrek olarak görülür.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Bir arka lambası edinin. Eğer gece sürüşü yapıyorsanız, kesinlikle kırmızı bir arka çakarınız olmalıdır. Önceden Florida'da ve şu an Nevada'da bisiklet güvenliği uzmanlığı yapan Bruce Markey, Florida'daki bisiklete çarpma olaylarının %60'ının geceleri ışıksız süren bisikletçilerin başına geldiğini söylüyor. 1999 yılında ABD'deki ölümlü bisiklete çarpma olaylarının %39'u akşam 18:00 ile gece yarısı arasında olmuş (USA Today, 10-22-01).
Bisikletçilerde 15 dolar ya da daha ucuza kırmızı arka lambası bulabilirsiniz. Bu tür lambalar genellikle iki adet AA pil kullanır (Ç.N. - normal kalem pil), ve pil genellikle aylarca (yaklaşık 200 saat) dayanır. Daha fazla vurgulayabilir miyim bilmiyorum: Eğer gece sürüyorsanız, bir arka lambası edinin.
2. Yansıtmalı bir yelek ya da güvenlik üçgeni giyin (alttaki resme bakın). Yüksek kaliteli yansıtmalı giysiler sizi sadece gece değil, gündüz vakti bile daha görünür yapar. Bir arkadaşım gündüzleri de böyle bir giysi giyiyordu ve benden 400 metre (çeyrek mil) uzaktayken bile, bisikletini ya da kendisini göremememe rağmen yeleğini açıkça görebiliyordum. Geceleri fark daha da büyük olur. Bisikletçilerde 10-15 dolara yansıtmalı yelek ya da güvenlik üçgeni bulabilirsiniz. Arkadan bir motorlu taşıtın yaklaştığını farkettiğinizde, bisikletin üzerinde doğrulmanız, yansıtmalı giysilerinizin etkisini artırır.
3. Geniş caddelerde sürün. Aynı yöne giden bir bisikletli ve bir motorlu aracın yanyana rahatlıkla sığabileceği kadar geniş caddelerde sürün. Böylece bir araç sizi görmese bile size çarpmadan geçip gidebilir.
4. Trafiği yavaş caddeleri seçin. Yavaş giden bir motorlu aracın sürücüsü, sizi daha kolay farkeder. Şehirde dolaşırken mahalle aralarını kullanırım. Siz de şehirde iki lokasyon arasında mahalle aralarından giden alternatif rotaları öğrenin.
5. Hafta sonları arka sokakları tercih edin. Cuma ve cumartesi geceleri risk daha fazladır, çünkü sarhoş sürücüler yollara doluşur. Eğer hafta sonu gece sürecekseniz, ana yollardansa arka sokakları kullanın.
6. Bir ayna edinin. Bir ayna alın ve onu kullanın. Eğer motorlu araç sizi görememiş gibi hissederseniz, bisikletinizden atlayın ve kaldırıma kaçın. Aynalar 5-15 dolar arasındadır. Bana güvenin, eğer bisikletinizi sürerken ayna kullanmaya alışırsanız, daha önce ayna kullanmadan nasıl sürdüğünüze şaşıracaksınız. Bir ayna aldıktan sonra paranoyamın %80'i gitti. Eğer ikna olmadıysanız, bir ay ayna kullanarak bisiklet sürdükten sonra aynanızı çıkarın, ve aynanın olması gereken yere hangi sıklıkla gözünüzün kaydığına, aynasız kendinizi nasıl güvensiz hissettiğinize dikkat edin.
7. Kaldırıma uzak durun. Sezgilerinize aykırı gelebilir, ancak kaldırım taşı ile aranızda biraz boşluk bırakın. Bu, aynadan büyük bir aracın size çarpmadan geçebilmek için fazlasıyla yakından yaklaştığını farkettiğinizde kaçabileceğiniz bir yer sağlar. Ayrıca kaldırıma çok yakın sürerseniz, sağ tali yoldan gelen araçların sizi farketmesi zorlaşır (Ç.N. - kaldırıma çok yakın sürmenin olası bir tehlikesi de, arkadan yaklaşan aracın paniğiyle kaldırıma pedalı ya da lastiği çarpma, böylece dengeyi kaybederek iyice aracın önüne kayma hatta düşme riskidir).
Çarpışma Tip IX - Yaya Geçitleri
Bir kavşakta yaya geçidinden karşıya geçerken bir araç sağa döner ve size çarpar. Sürücüler, yaya geçidinden bisikletlilerin geçeceğini tahmin edemezler, bu yüzden bu tür çarpışmalardan kaçınmak için çok dikkatli olmalısınız. Devorah Feldman bu şekilde bir çarpışmada kalıcı şekilde sakatlandı. Yaya geçidinde çarpılmak sık görülen bir durumdur, Ray John Ray2 gibi yaya geçidinde çarpıldığını söyleyen insanların sayısını unuttuk.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
1. Bir kafa lambası edinin. Eğer gece sürüyorsanız, kesinlikle bir ön kafa lambanız olmalıdır. Bu ayrıca kanuni bir zorunluluktur.
2. Yavaş gidin. Gerektiğinde tamamen duracak kadar yavaşlayın.
3. Tercihen yaya geçitlerini kullanmayın. Yaya geçidinden geçmek tehlikeli bir manevradır. Eğer bunu caddenin sol tarafında yapıyorsanız, resimdeki gibi çarpılma riskiniz vardır. Sağda yapıyorsanız da arkanızdan gelerek sağa dönen bir araca çarpılma ihtimali vardır. Bu tür çarpışmalardan kaçınmak hayli zordur, bu yüzden tercihen yaya geçitlerini kullanmamalısınız.
Yaya geçitlerini kullanmama gereğinin bir sebebi de, yayaları rahatsız etme ihtimalinizdir. Bisikletiniz, bir motorlu aracın sizi tehdit ettiği gibi bir yayayı tehdit edebilir. Ayrıca bazı yerlerde yaya geçidine bisikletle girmek yasaktır. Eğer yaya geçidini kullanacaksanız, bunu aşırı dikkatli ve yavaş yapın, özellikle bir dörtyol ağzındaysanız.
Çarpışma Tip X - Ters Yön Darbesi
Ters yönde sürerken (trafiğin aktığı yönün tersine, yolun solundan) bir araç sağa döner ve tam karşınıza çıkar. Sizi göremez çünkü sadece solundan akan trafiğe dikkat eder. Ters yönden birinin geliyor olabileceğini varsaymak için hiçbir nedeni yoktur.
Daha da kötüsü, sağa dönen değil de, tam karşıdan gelen bir araca da çarpılabilirsiniz. Sizi görebilmek için daha az zamanı vardır, çünkü aranızdaki mesafe normal yönde gidiyor olsaydınız kısalacağından çok daha hızla kısalır (sizin hızınız + aracın hızı). Ve size çarparsa, göreli hızlarınızın yüksekliğinden dolayı, çarpışmanın şiddeti de çok daha yüksek olur.
Bu çarpışmadan nasıl kaçınılır?
Ters yönde sürmeyin. Her zaman trafik ile aynı yönde sürün.
Trafiğe karşı sürmek güzel bir fikir gibi görünebilir, çünkü yaklaşan araçları görürsünüz, ancak hiç de öyle değildir. Çünkü:
- Yan yollardan, kavşaklardan ya da park yerlerinden çıkan araçlar, ters yönden gelen bir aracı hesaba katmazlar. Sizi büyük ihtimalle göremezler ve üzerinize sürerler. Ayrıca sağa dönmek istediğinizde bunu nasıl yapmayı düşünüyorsunuz?
- Araçlar size çok daha büyük göreli hızlarla yaklaşırlar. Trafiğin akış yönünde 25 km/sa hız ile sürüyorsanız ve arkanızdan 50 km/sa ile bir araç geliyorsa, size göre göreli hızı 50-25 = 25 km/sa dir. Oysa ters yönde sürüyorsanız, bu kez aracın size göre göreli hızı 50+25 = 75 km/sa olacaktır ki bu ilkine göre %200 daha büyük bir hızdır. Aranızdaki hızın bu derece yüksek olmasından dolayı, her ikinizin de tepki gösterebilmek için çok daha az zamanınız vardır. Ve eğer çarpışma gerçekleşirse, sonuç korkunç olur.
Ters yönde sürmek kurallara da aykırıdır. Bruce Markey, bisiklete çarpma olaylarının %25'inin bisikletçilerin ters yönde sürmesi sonucu gerçekleştiğini söylüyor.
Ters yönde sürmeme kuralının bir istisnası olabilir: Şehir dışında, trafiğin seyrek ancak hızlı aktığı ve dar bir yoldaysanız, bir ihtimal ters yönde sürmek yararlı olabilir, böylece ileride olup biteni görebilirsiniz. Şehir trafiği ile karşılaştırıldığında, şehirlerarası trafikte araçların ve bisikletlerin birlikte kullanabileceği daha az alan vardır. Bu durumda ters yönden sürerseniz, araç sizi görmediğinde yoldan kaçma şansınız olur. Yukarıda bahsedilen iki problemle karşılaşmazsınız: Çünkü trafik seyrektir, ayrıca sağa dönme olasılığınız yoktur.
Ayrıca bir araç karşıdan yaklaştığında yolun doğru tarafına geçebilirsiniz. Bir keresinde bir arkadaşımla 160 km. lik (100 mil) şehirlerarası bir yolculuk yaptım. Araçların hangi yönden yaklaştığına göre bazen sağdan, bazen soldan sürüyorduk. Çünkü araçlar 110 km/sa ve üzeri hızlarla gidiyordu, onlardan mümkün olduğunca uzak kalmaya çabalıyorduk. Ancak aklınızda tutun, ters yönde giderken araçlar size göreli olarak daha hızlı yaklaşır ve ters yönde gitmek kurallara aykırıdır. Seçim size kalmış.
Diğer Bazı Genel İpuçları
Trafiği yoğun caddelerden kaçının.
Bisiklete yeni başlayanların sıklıkla yaptığı bir hata, bisiklete başlamadan önce kullandıkları aynı yolu kullanmaya devam etmeleridir. Trafiğin yavaş ve seyrek olduğu caddeleri tercih etmek genellikle daha iyidir. Tabii ki bisikletçilerin de en az diğer araçlar kadar ana caddeleri kullanmaya hakkı vardır, ancak öldüğünüzde bu ayrıntının bir önemi kalmaz. Arka mahalleleri kullanarak bir yerden bir yere gitme stratejisini içselleştirin.
Işıkları yakın.
Bu çok açık değil mi? Güzel, ama o halde neden çoğu bisikletçi geceleri ışıksız yol alıyor? 15 dolar ya da daha ucuza bir kırmızı arka lambası edinebilirsiniz. Kafa lambaları da en az arka lambalar kadar önemlidir. Yeni tip LED'li lambalardan kullanın, pilleri eski tip lambalara göre en az 10 kat daha uzun dayanır.
Gerektiğinde tüm bir şeridi işgal edin.
Tüm bir şeridi kaplamak, kaldırımın dibinden sürmekten genellikle daha güvenlidir. Çünkü: Kavşaklarda araçlar sizi daha kolay görür, eğer çok aşırı sağdaysanız sizi göremezler çünkü oraya bakmazlar. Ayrıca şeridi tamamen kaplamanız, motorlu araçların omzunuzun dibinden geçip gitmesini de önler. Kapı sürprizinden ( Ç.N. - ve yola aniden atlayan yayalardan ) da korunmuş olursunuz.
Şeridi tamamen kapladığınızda arkadaki trafiği yavaşlatmaktan endişeleniyor olabilirsiniz. Ancak arkadan gelen trafiği yavaşlatıyorsanız, ya da araçlar sizi geçmek için karşı yönden gelen trafiğin şeridine giriyorlarsa, büyük ihtimalle güvenli olmayan bir caddede sürüyorsunuz. Daha sakin bir cadde bulun ve orada sürün.
Tüm şeridi kaplamak, özellikle dönel kavşaklarda çok daha kullanışlıdır: Dönel kavşaklarda trafik genelde yavaş akar, böylece onu yavaşlatmak gibi bir sorunununuz olmaz, ayrıca sürücüler sizi daha kolay görebilirler, ve sizi sağdan çengele alabilecek araçlar şerit değiştirmedikçe bunu yapamazlar.
Gerektiğinde tüm bir şeridi kaplamanız tamamen yasaldır. Yasalara göre "mümkün olduğunca sağdan sürmelisiniz". Eh, siz de zaten "mümkün olduğu kadar" sağdasınız.
Aşırı sağdan gitmenin sakıncalı olduğu diğer bazı durumlar:
1. Yoğun bir trafiktesiniz, çok sayıda tali yol var, sağda park yerleri var, araçlar girip çıkıyor. Sola dönen araçlar sizi göremeyecektir, çünkü onlar yolun ortasındaki trafiğe dikkat eder, yolun en sağına değil. Sola kayın. Yukarıdaki Tip I çarpışmaya bakın.
2. Araçlar size aşırı yakın geçiyorsa: eğer şerit araçların sizi rahatça geçemeyeceği kadar darsa , sola kayın ve tüm şeridi kaplayın. Araçların sizi sıyırıp geçmesi çok tehlikelidir.
3. Sağda parketmiş araçlar varsa, biri size kapı sürprizi yapabilir. Sola kayın.
Tüm şeridi kaplamanın da bazı riskleri vardır. Sağdan mı, yoksa tüm şeridi kaplayarak mı gideceğiniz yolun durumuna bağlıdır: Trafiğin hızlı aktığı, geniş, dörtyolların/tali yolların az olduğu caddelerde, mümkün olduğu kadar sağdan gidin. Ancak dörtyol ve tali yolların çok fazla olduğu caddelerde, tüm şeridi kaplamanız daha güvenlidir. Soldan ya da kaldırıma yakın sürmek her durumda güvenli değildir, hangisini seçeceğiniz yolun durumuna bağlıdır.
Görünmezmişsiniz gibi sürün.
Görünmez biriymişsiniz gibi sürmek, ve bunu alışkanlık haline getirmek, sürücülerin sizi gerçekten görmediği durumlarda hayatta kalmanızı sağlar. Tabii yanlış anlamayın, görünmez olmaya çalışmıyorsunuz, güvenliğinizi sürücünün sizi görmesinden ya da görmemesinden bağımsız kılmaya çalışıyorsunuz. Eğer güvenliğinizi sürücünün insafına bırakırsanız, yani sizi gördüğünde nasıl olsa yavaşlar ya da yönünü değiştirir gibi bir mantık yürüterek sürüyorsanız, bu, sizi göremediğinde size çarpacak anlamına gelir. Ancak yeterince tedbirli olursanız, sizi görmemiş olsa bile çarpılmaktan korunabilirsiniz.
Trafiğin hızlı aktığı yollarda araçların sizi görebilmek için çok az zamanı vardır. Tabii ki, yol aynı yönde giden bir bisiklet ve bir motorlu aracın aynı anda rahatça geçebileceği kadar geniş değilse, bu tür yollardan uzak durmalısınız. Eğer yeterli boşluk varsa, mümkün olduğunca sağdan sürün. Böylece normal akış şeridinin bir parçası olmazsınız, ve araçlar sizi görmese bile yanınızdan geçip giderler.
Başka bir örnek: Sola dönerken sinyal vermek iyidir, ancak bekleyip de yol boşaldığında geçmek daha da iyidir. Sola yanaşırsınız, kolunuzu kaldırıp sinyal verirsiniz, dönüşü yapmak için karşıdan gelen trafiğin bitmesini beklemek üzere durursunuz, araçlar nasıl olsa sizi görürler ve gerektiğinde dururlar diye düşünürsünüz. Ancak sizi göremez ve durmazlarsa, ciddi bir sorununuz var demektir.
Doğal olarak, kırmızı ışıkta geçmenizi savunmuyoruz, ancak görünmezlik prensibini kırmızı ışıkta geçip geçmeme kararını vermekte kullanabilirsiniz: Şunu düşünün: Eğer görünmez olsaydım, diğer yönden gelen araçlar bana çarpar mıydı? Yanıtınız evet ise, kesinlikle geçmeyin. Sizi görüp de yavaşlayacaklarını asla ummayın. (onlara kırmızı yanıyor olsun olmasın). Onları yavaşlayıp da size çarpmaktan kaçınmak zorunda bırakmayın. Unutmayın, araçların sizi görüp de çarpmayacağına güvenmeye başlarsanız, bunun olması şansını artırmış olursunuz.
Aklınızda tutun, görünmez olmaya çalışmıyorsunuz, sadece araçlar sizi göremiyormuşçasına sürmeye çalışıyorsunuz. Tabii ki sizi mümkün olduğunca kolay görmelerini sağlamaya çalışmalısınız, ışıklarla, yansıtmalı giysilerle. Bu yüzden önünüze çıkması olasılığı olan araçlara yüksek sesle sesleniyorsunuz, bu yüzden geceleri bir yılbaşı çamı gibi ışıklarla donanıyorsunuz.
Her yıl ABD de trafik kazalarında ortalama 44 000 kişi ölüyor, ve bunların 54 te 1 i bisikletli.
Dipnotlar:
1Austing Cycling ana sayfa Referansa dön
2Birkaç hafta önce yaya geçidinde iken bir araç bana çarptı. Işıklandırmam olduğu için kendimi güvende sanıyordum, ve yavaşlamak ya da durmak gereği hissetmedim. Oysa yanılıyordum, bu şekilde davranmak büyük bir riskti. Sağ elimin üzerine düşüp onu kırdım, şu an sağ elim kilitlenip kalmış durumda. Üstelik o gün benim ilk çalışma günümdü, dolayısıyla henüz zararımı karşılayacak sigortam yoktu. -- Ray John Ray, Temmuz 2004.Referansa dön
